Tim, Mạch, Tiểu đường

Cholesterol là gì? 

Khi nói về cholesterol, nó có thể nhanh chóng gây khó hiểu. Có loại Cholesterol béo - nhưng từ "cholesterol" được sử dụng để nói hàng ngày là một nhóm các hạt hợp chất trong cơ thể có tên là lipoprotein. Ở đây chúng tôi sẽ đưa ra một cái nhìn sâu sắc về cả hai định nghĩa cho cholesterol. 

Cholesterol béo là một chất béo quan trọng cần thiết hoạt động của cơ thể. Nó là một phần của màng tế bào và có thể được sản xuất bởi các tế bào trong cơ thể, nhưng đặc biệt được sản xuất nhiều tại gan. Đặc trưng của Cholesterol là hòa tan được trong các dung môi hữu cơ như rượu, nhưng không thể hòa tan trong nước. Cholesterol không chỉ được hình thành trong cơ thể - chúng ta còn hấp thụ nó thông qua thức ăn. Xấp xỉ 1/3 lượng cholesterol của cơ thể đến từ thức ăn, phần còn lại cơ thể tự sản xuất. Cholesterol có một cấu trúc hóa học đặc biệt giúp cơ thể sản sinh ra Vitamin D và một số hormone căng thẳng (như cortisol) và hormone sinh dục, (estrogen - hormone sinh dục nữ) và androgen - (hormone sinh dục nam). 

Tầm quan trọng của cholesterol đối với cơ thể 

Khi từ "cholesterol" được sử dụng thông dụng như một thuật ngữ chỉ một số hạt hợp chất trong cơ thể. Chúng được gọi là lipoprotein và có chức năng vận chuyển chất béo trong máu. Khi bác sĩ đo mức cholesterol trong máu thì đó là đo số lượng hạt hợp chất và được gọi là cholesterol huyết thanh. Mức cholesterol bao gồm một số phần khác nhau, tất cả đều có ý nghĩa khi bác sĩ phải đánh giá xem có cần thay đổi lối sống hay không. 

Cholesterol đóng vai trò trung tâm trong việc hấp thụ chất béo từ thức ăn. Ba loại quan trọng nhất và cung cấp năng lượng trong thức ăn là chất béo, carbohydrate và protein. Trong số ba loại này, chất béo có chứa năng lượng nhiều nhất, trong cơ thể, chất béo là một phần của màng tế bào, và ngoài ra chất béo được sử dụng để sản xuất năng lượng cho nhiều chức năng của cơ thể. Khi lượng chất béo được hấp thụ lớn hơn những gì cơ thể cần, chúng được lưu trữ, tích tụ lại và làm cơ thể tăng cân. 

Một số axit béo cũng đóng một vai trò quan trọng trong trao đổi giữa các tế bào của cơ thể. Axit béo omega-3 EPA và omega-6 axit arachidonic - được chuyển hóa thành các tín hiệu liên lạc giữa các tế bào. 

Chu kỳ của chất béo trong cơ thể 

Cholesterol đóng vai trò trung tâm trong việc hấp thụ chất béo từ thực phẩm. Khi chất béo được hấp thụ từ ruột, chúng phải được "bọc lại" để có thể được vận chuyển trong môi trường nước trong cơ thể chúng ta. Nó diễn ra trong ruột với sự trợ giúp của dịch mật - được tạo ra ở gan. Dịch mật rất giàu các chất có chứa cholesterol, được sử dụng để tạo ra "bong bóng" chất béo nhỏ (chylomicrons). Những bong bóng này được vận chuyển qua bạch huyết và xa hơn vào máu, nơi chất béo được gửi đến các tế bào của cơ thể để sử dụng. 

Khi chất béo đã di chuyển trong máu, chúng bị gan giữ lại, tạo ra các hạt có hàm lượng chất béo cao (triglyceride). Những hạt này có tên là VLDL (Lipoprotein mật độ rất thấp). Sau đó, khi chúng được gửi đến các bộ phận khác nhau của cơ thể qua đường máu, chúng sẽ cung cấp axit béo đến các tế bào và dần dần trở nên giàu cholesterol hơn - và cuối cùng là LDL (Lipoprotein mật độ thấp). 

Các loại cholesterol quan trọng nhất trong máu 

Có nhiều loại cholesterol khác nhau được mang đi khắp cơ thể qua máu. Có ba loại cholesterol quan trọng nhất: 

VLDL -cholesterol (Lipoprotein mật độ rất thấp) là một lipoprotein - protein vận chuyển - được sản xuất bởi gan và chứa chất béo mới hình thành (triglyceride), phải được gửi đến các tế bào của cơ thể. Mức triglyceride trong máu tăng cao thường thấy sau bữa ăn giàu chất béo. Nhưng nếu mức độ tăng cao trong một thời gian dài, nó được coi dấu hiệu không tốt. 

LDL (Lipoprotein mật độ thấp) chứa nhiều cholesterol hơn VLDL. Nếu các tế bào thiếu cholesterol, chúng có thể hình thành thụ thể LDL. Với thụ thể này, LDL có thể liên kết với tế bào và giải phóng cholesterol. Mặt khác, nó cũng có thể bị hấp thụ bởi một loại tế bào bạch cầu (đại thực bào), do đó cholesterol lắng đọng lại ở các mạch máu. Do đó, LDL thường được gọi là "cholesterol xấu " vì mức cholesterol LDL tăng cao có liên quan đến nguy cơ cao về các vấn đề về tuần hoàn máu. 

HDL (Lipoprotein mật độ cao) là lipoprotein nhỏ nhất và tương đối nặng nhất. Như một điều đặc biệt, HDL chứa một loại enzyme có thể hòa tan cholesterol nếu nó được tìm thấy ở những nơi không phù hợp trong cơ thể. HDL hấp thụ cholesterol và đưa nó trở lại gan để có thể được tái sử dụng lại. Hiện tượng này được gọi là "vận chuyển cholesterol ngược" và là một sự bảo vệ chống lại sự lắng đọng cholesterol trong máu. Do đó, loại cholesterol này thường được đặt biệt danh là "cholesterol tốt". 

Cholesterol HDL và LDL, theo một cách nào đó, là đối lập với nhau. Trong khi cholesterol LDL có thể hình thành các chất béo tích tụ trong mạch máu, làm cho thành mạch máu dày hơn và kém đàn hồi hơn và do đó lưu lượng máu yếu hơn thì cholesterol HDL có tác dụng ngược lại. Mức cholesterol HDL cao rất tốt cho tuần hoàn vì nó làm giảm sự tích tụ chất béo trong mạch máu và vận chuyển cholesterol đến gan, nơi nó được tái chế hoặc bài tiết ra khỏi cơ thể qua mật. Triglyceride cao cũng thường được theo sau bởi HDL thấp. Vì vậy, nếu bạn hạ thấp trigyceride thì HDL sẽ tăng lên. 

Như vậy, không có triệu chứng nào có thể cảnh báo bạn rằng bạn đang tiến gần đến mức cholesterol tăng cao, nhưng bác sĩ có thể làm xét nghiệm máu cho thấy bạn có mức cholesterol cao hay bình thường hay không. Tuy nhiên, với cholesterol cực cao, một cái gì đó có thể được thể hiện dưới da, ví dụ như những đốm màu vàng hoặc như một vòng màu vàng xung quanh mống mắt. Nếu bạn gặp phải điều này, nó có thể là dấu hiệu của cholesterol cao - đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, những người xu hướng bị cholesterol cao. 

Vì máu chứa một số loại cholesterol khác nhau, người ta phải nhìn vào bức tranh tổng thể để tìm hiểu xem mức cholesterol có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc các vấn đề với tuần hoàn hay không. 

Làm thế nào để bạn giải thích lượng cholesterol? 

Khi đo cholesterol, phép đo bao gồm – tổng lượng cholesterol, HDL, LDL và triglyceride. 

Vì lượng HDL phải cao, nên bạn nên so sánh các con số khác nhau để hiểu thực sự về bức tranh tổng thể là tốt hay kémxấu. Khi chúng ta nói về mức cholesterol, bức tranh tổng thể cũng phụ thuộc vào một số yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như hút thuốc, béo phì, tiểu đường và có thể là tăng huyết áp. Các yếu tố rủi ro khác nhau có xu hướng củng cố lẫn nhau. 

Bạn thường sẽ tập trung vào tổng lượng cholesterol, tốt nhất là nên thấp - ví dụ: dưới 5 mmol/L. Tuy nhiên, cholesterol toàn phần có xu hướng tăng theo tuổi tác và tổng lượng cholesterol từ 5 đến 6 mmol/L là bình thường nếu không có yếu tố nào khác để xem xét. Đồng thời, mức cholesterol HDL phải chiếm ít nhất một phần tư tổng lượng cholesterol. 

Lượng HDL phải trên 1 mmol/L ở nam giới và 1,4 mmol/L ở phụ nữ, trong khi LDL phải dưới 3 mmol/L và triglyceride dưới 2 mmol/L. 

Bạn có thể gặp những con số hơi khác nhau nếu bạn hỏi các chuyên gia khác nhau. 

Điều gì ảnh hưởng đến mức cholesterol? 

Có một số yếu tố có quan trọng khi đề cập đến mức cholesterol. Các yếu tố di truyền và tuổi tác đóng một vai trò nào đó, và lối sống cũng có thể quyết định xem mức cholesterol của bạn quá cao hay ở mức bình thường. 

Khi bạn lớn tuổi, điều quan trọng là bạn phải kiểm tra mức cholesterol thường xuyên, vì mức cholesterol tăng cao có thể là di truyền và độc lập với lối sống. 

Bạn có thể tự làm gì để giảm cholesterol? 

Nếu bạn đã được chẩn đoán có cholesterol cao, có một số điều bạn có thể tự làm để giảm mức cholesterol trong máu: 

• Chế độ ăn: Các loại thực phẩm chúng ta có tác động lớn đến mức cholesterol của chúng ta, và nếu bạn muốn giữ mức cholesterol của mình ở mức lành mạnh, bạn không nên ăn thịt từ động vật bốn chân và thay vào đó ăn cá và gia cầm. Ngoài ra, nên ăn nhiều trái cây và rau quả và khoảng 30 gram hạt mỗi ngày, đồng thời cắt giảm đường và chất béo bão hòa, chẳng hạn như bơ và các sản phẩm từ sữa béo. Thay thế chất béo bão hòa (chất béo ở thể rắn khi ở nhiệt độ phòng) bằng chất béo không bão hòa đơn hoặc không bão hòa đa (chất béo ở thể lỏng khi ở nhiệt độ phòng) thường sẽ có tác động tích cực đến mức cholesterol. Ngoài ra, tiêu thụ axit béo omega-3 chuỗi dài từ dầu cá hoặc dầu tảo có thể giúp giữ mức trygiceride trong máu bình thường. 
• Vận động: Khi bạn tập thể dục và giữ cho cơ thể vận động, lượng cholesterol HDL - cholesterol tốt - trong máu tăng lên và máu lưu thông tốt. Khi bạn tập thể dục thường xuyên, nó cũng có thể có tác động tích cực đến mức độ căng thẳng của bạn, điều này cũng có tác động đến mức cholesterol và cả sức khỏe và hạnh phúc nói chung của bạn. 
• Trọng lượng: Cân nặng dư thừa và mức cholesterol tăng cao có xu hướng liên quan đến nhau, và do đó nên giảm mỡ thừa và giữ chỉ số BMI dưới 25. Thừa cân có hại như thế nào đối với tuần hoàn máu của bạn phụ thuộc vào vị trí của chất béo trên cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy chất béo nằm ở trung tâm trên cơ thể - ví dụ ở dạ dày ("hình quả táo") - có nguy cơ gây ra các vấn đề về tuần hoàn cao hơn chất béo nằm trên đùi và mông. 
• Rượu và thuốc lá: Một lượng nhỏ rượu thực sự có thể giúp tăng lượng cholesterol HDL - cholesterol tốt - trong máu và do đó làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch. Mặt khác, nếu bạn tiêu thụ một lượng lớn rượu, nó có thể có tác động tiêu cực đến tuần hoàn máu của bạn, vì rượu có thể góp phần làm tăng lượng chất béo trong gan. Hút thuốc không thể đo trực tiếp trong mức cholesterol của bạn, nhưng nó lại cực kỳ có hại cho tuần hoàn máu của bạn, vì nó thúc đẩy xơ vữa động mạch. 
• Chế độ ăn bổ sung: Là một dạng bổ sung cho một lối sống lành mạnh, cũng có thể nhận được sự hỗ trợ từ các thành phần thu được từ thiên nhiên nếu bạn muốn duy trì mức cholesterol bình thường.